Preventieve ouderenzorg: langer thuis dankzij een wijkgerichte aanpak
Zelfredzaamheid bevorderen, tijdige ondersteuning bieden en escalaties voorkomen. De wijkgerichte samenwerking tussen huisartsen, vvt-aanbieders en het welzijnsdomein werpt in Rotterdam haar vruchten af. ‘Tijd om de aanpak naar elke Rotterdamse wijk te brengen’, zegt Jacco Lamper, directeur bij MOB.
Rotterdam kampt naast het toenemend aantal ouderen met grote-steden-problematiek. De zorgvraag is omvangrijker, diverser en complexer en verschillen per wijk. ‘Vooral ouderen met een migratieachtergrond weten de weg naar de juiste zorg niet altijd te vinden. Daardoor komen zij pas vaak laat in beeld, met mogelijk een crisis tot gevolg’, vertelt Jacco Lamper, directeur bij vvt-organisatie MOB.
Preventieve ouderenzorg
Daarom initieerde een Rotterdamse huisartsenorganisatie samen met vvt-organisaties Humanitas, Laurens, Aafje, Lelie Zorggroep en MOB in 2014 de wijkgerichte aanpak. Deze partijen sloegen toen al de handen ineen om in 23 wijken kwetsbare ouderen vroegtijdig in het vizier te krijgen. De bouwstenen voor een gerichte wijkaanpak werden gelegd via het ZonMw-project Zichtbare schakel – de wijkverpleegkundige voor een gezonde buurt. Vanaf 2015 continueerde brancheorganisatie ConForte deze domeinoverstijgende aanpak.‘’Preventie vormt de rode draad’, zegt Lamper. Door in te zetten op preventie en het bevorderen van de zelfredzaamheid, kunnen ouderen vaak langer thuis wonen, voorkomen we een zorgvraag of stellen we die uit. En door zorg tijdig in te zetten,voorkomen we zwaardere zorgvragen.
De regiewijkverpleegkundige fungeert daarbij als gezondheidsbevorderaar en bezoekt op verzoek van de huisarts of welzijnsorganisatie kwetsbare ouderen in de wijk. ‘Niet om te indiceren’, benadrukt Lamper, ‘maar om in alle vrijheid te kijken wat er mogelijk is zonder professionele zorg. Denk aan welzijnsactiviteiten en dagbesteding, maar ook aan periodieke incheck-momenten.’Dit overlegt de regiewijkverpleegkundige met de betrokken huisarts, welzijns- en vvt-organisaties ‘Wanneer de preventieve aanpak onvoldoende blijkt, wordt er gezamenlijk opgetrokken en bijvoorbeeld wijkverpleging of het volledig pakket thuis (vpt) ingezet. Zo kunnen we langdurige zorg in de thuisomgeving borgen.’
Wijkplan
Lamper heeft inmiddels geleerd dat het is geen one-size-fits-all-aanpak betreft. ‘Elke wijk is anders en kent een andere bevolkingsopbouw en zorgvraag.’ Zo is er in de ene wijk meer behoefte aan valpreventie dan de andere. Om de regiewijkverpleegkundige met een actueel regiobeeld te ondersteunen, heeft Samergo daarom de Datatool wijkgericht werken ontworpen. Deze bestaat uit 43 Rotterdamse wijkplaten die per wijk inzicht geven in de leefstijl, gezondheid, het zorggebruik en welbevinden van 65+ers. Die dataset is essentieel, aldus Lamper. ‘De afgelopen jaren ontdekten we dat personeelswisselingen de continuïteit in gevaar brengen. Door het gebruik van deze dataset en het bieden van opleiding, kunnen nieuwe regiewijkverpleegkundigen direct aan de slag en valt het niet stil bij verloop.’ Op basis van de Datatool stelt elke regiewijkverpleegkundige een wijkplan met doelstellingen op.
Zilveren Kruis en CZ financieren de wijkgerichte aanpak. Middels de Subsidieregeling Ondersteuning Wijkverpleging (SOW) is vorig jaar in zes nieuwe wijken een pilot van start gegaan. In deze pilot zijn naast de 5 vvt-aanbieders, RijnmondDokters en welzijnsorganisaties actief aangesloten. Ook hier stemmen de resultaten positief, aldus Lamper. Daarom hebben de samenwerkingspartners in januari een commitment uitgesproken om de werkwijze in deze nieuwe wijken te borgen en verder te brengen. ‘Stip op de horizon is dat elke wijk in Rotterdam inzet op preventieve ouderenzorg via de wijkgerichte aanpak.’ Daarvoor lopen de gesprekken met de gemeente en zorgverzekeraars. ‘Daarbij willen we de verbinding maken met vergelijkbare initiatieven in de stad, zoals de ontwikkeling van de brede wijkpreventieketen.’
Bron: Zorgvisie maart 2023